Historia

Na początku XIV wieku biskup krakowski Bodzanta opuścił miejscowość Tarczek będącą dotąd jedyną siedzibą biskupów krakowskich na ziemi świętokrzyskiej i zbudował drewniany dwór na wzniesieniu nad rzeką Psarką. Dwór ten dość szybko uległ zniszczeniu, w II połowie. XIV w. z inicjatywy biskupa krakowskiego Floriana z Mokrska herbu Jelita (zobacz herb) postawiono na wzgórzu murowany zamek, otoczony fosą i połączony z miejskimi fortyfikacjami Bodzentyna.

Jednym z najznamienitszych wydarzeń w historii zamku była wizyta, jaką odbył w 1410 r. król Władysław Jagiełło podążając na pielgrzymkę na święty Krzyż przed bitwą pod Grunwaldem. Przyjął on wówczas w Bodzentynie posłów z Pomorza.

Wiek XV i XVI . to czas niebywałego rozkwitu zamku. Pierwszej jego rozbudowy dokonał Zbigniew Oleśnicki po wielkim pożarze Bodzentyna z 1413 r. Pod koniec XV w. kardynał Fryderyk Jagiellończyk dobudował od wschodu nowe reprezentacyjne skrzydło mieszkalne z wieżyczkami w których znajdowały się latryny i klatka schodowa. Prace budowlane kontynuowali w ciągu XVI wieku kolejni biskupi: Jan Konarski, Piotr Tomicki, Franciszek Krasiński oraz Piotr Myszkowski którzy stopniowo nadawali całości cechy stylu renesansowego. Całością prac kierował włoski architekt, Jan Balcer.

Ostatnia znacząca przebudowa zamku miała miejsce w latach 1657-1691, pod przewodnictwem biskupów: Jakuba Zadzika, Piotra Gembickiego, Piotra Tylickiego, Marcina Szyszkowskiego, Andrzeja Trzebickiego i Jana Małachowskiego. Budowla uzyskała wówczas formę barokową, o planie w kształcie zbliżonym do podkowy. Ostatnim inwestorem w bodzentyńskiej rezydencji był w 2 połowie. XVIII w. biskup Kajetan Sołtyk, zatrudniający wybitnego architekta, Jakuba Fontanę.
Upadek

Znaczenie zamku w Bodzentynie maleć zaczęło już od czasu wybudowania w Kielcach biskupiego pałacu. W 1789 r. Sejm Czteroletni zadecydował o upaństwowieniu biskupich dóbr. Zamek przekształcono na spichlerz i szpital wojskowy. W 1814 r. budowlę ostatecznie opuszczono. średniowieczny zamek stał się głównie źródłem darmowego budulca dla okolicznej ludności, konsekwentnie doprowadzającej zabytek do ruiny. Dopiero w 1902 r. obiekt poddano ochronie. Nie powrócił on nigdy do dawnej świetności. Obecnie mury zabezpieczono, jako trwałą ruinę.

Architektura

W czasach największej świetności sam zamek składał się z trzech skrzydeł z dziedzińcem w środku, posiadał też jedną narożną wieżę wykorzystywaną jako więzienie. Całość była otoczona murem. Obecnie zachowały się wysokie ściany z otworami okiennym, (niektóre z obramowaniami na których widać herby ślepowron i Nałęcz) oraz XVII- wieczny portal wykonany z czerwonego piaskowca. Przed portalem leża szczątki kamiennego mostu. W dole rzeka Psarka tworzy kilka niewielkich rozlewisk zwanych sadzawkami, prowadzi tam ścieżka oraz drewniane mostki, co również warto zobaczyć.

Ciekawostki

Kiedy biskupstwo krakowskie objął Jakub Zadzik, zaciekły wróg reformacji, w podziemiach zamkowych więził arian i kalwinów. Jedna z mrocznych historii opowiada o więźniu, który głodzony w celi zjadł swoje "heretyckie księgi", z którymi został zamknięty.
Krążą legendy o bogactwach krakowskich biskupów, zgromadzonych w Bodzentynie. Prace archeologiczne i zachowane dokumenty potwierdzają, że komnaty zamkowe były wyposażone z niespotykanym przepychem.

Położeni i wstęp

Bodzentyn leży 25 km na północny-wschód od Kielc. Aby do niego dojechać wystarczy z Kielc udać się drogą nr 74 na Opatów i po 13 km, w miejscowości Górno - Skorzyce skręcić w lewo na Bodzentyn w drogę nr 752. W mieście należy przejechać na wprost skrzyżowanie z drogą nr 751 i trzymając się nadal drogi 752 kierować się na Starachowice. Po przejechaniu około 200 m trzeba skręcić w lewo, w kamienistą drogę prowadzącą pod górę (jest tu mało widoczny kierunkowskaz na zamek). Mimo, że droga wygląda bardzo nieprzyjaźnie, to nawet nisko zawieszony samochód jest w stanie wspinać się nią na samą górę, gdzie znajdują się ruiny zamku.

Wstęp wolny