Jaskinia "Raj" jest jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Gór świętokrzyskich i jedną z najpiękniejszych jaskiń krasowych naszego kraju.
Zachwyca bogactwem i różnorodnością kalcytowych form naciekowych. Występują tutaj skupiska stalaktytów o unikatowym na skalę światową zagęszczeniu. Jaskinia uznana została za rezerwat przyrody nieożywionej i stanowisko archeologiczne.

Od 1972 roku udostępniona została dla ruchu turystycznego wyłącznie pod opieką przewodnika. Jest to jaskinia o rozwinięciu poziomym, można ją zwiedzać bez posiadania specjalnych umiejętności. Trasa jest oświetlona elektrycznie i przystosowana do zwiedzania przez grupy wycieczkowe.

Wejście do jaskini prowadzi przez pawilon wejściowy, w którym mieszczą się kasy biletowe, kawiarnia i niewielkie muzeum. Wystawa muzealna przedstawia geologię, historię i znaleziska archeologiczne oraz paleontologiczne wydobyte podczas eksploracji jaskini przez ekipy naukowców. Jaskinia Raj jest niewielka, łączna długość jej korytarzy wynosi 240 metrów. Wewnątrz jaskini panuje stała temperatura, która wynosi ok. 9° C, a wilgotność wynosi ok.95%. Wyróżnia się dobrze zachowaną szatą naciekową. Korytarze powstały w dewonie ok. 350 mln lat temu. W późnym trzeciorzędzie i czwartorzędzie jaskinia powiększała się. Zamieszkiwana była przez neandertalczyków. W ciągu ostatnich tysięcy lat wejście do jaskini zostało całkowicie zasypane (co zapewne ochroniło szatę naciekową jaskini).

Do jaskini wejście prowadzi przez sztucznie przekopany chodnik o długości 21 metrów. Trasa wiedzie przez Komorę Wstępną, Komorę Złomisk, ponownie przez sztucznie przekopany chodnik do Sali Kolumnowej. Po przejściu przez mostek trasa prowadzi przez najbogatszą w nacieki Salę Stalaktytową przez Salę Wysoką i Komorę Wstępną do pawilonu muzealnego i wyjścia. W samej jaskini można obejrzeć bogate i różnorodne formy naciekowe, czasem o oryginalnych kształtach, jak stalaktyty, stalagmity, kolumny naciekowe i "perły" jaskiniowe, jeziorka i "pola ryżowe".

Dla współczesnych została odkryta w 1963 roku podczas wydobywania kamienia do celów budowlanych na zboczu wzgórza Malik. Poprzez szczelinę do środka dostali się kilkunastoletni chłopcy z pobliskiej Sitówki, którzy dokonali szeregu zniszczeń form naciekowych. Po tym wejście do jaskini zostało zasypane aby uniknąć wypadków. W 1964 r. podczas letniej praktyki terenowej do jaskini weszło 4 uczniów Technikum Geologicznego z Krakowa (Bohdan Bałdun, Zbigniew Bochajewski, Włodzimierz Łucki i Wojciech Pucek). Kilka dni później wrócili tam z nauczycielką Mirosławą Boczarową. Za każdym razem wejście do jaskini było maskowane, aby zapobiec jej dewastacji. O odkryciu jaskini odkrywcy poinformowali Ryszarda Gradzińskiego z Sekcji Speleologicznej Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika. Ze względu na niezwykłe walory przyrodnicze oraz dla kontrastu z istniejącymi w okolicach jaskiniami nazywanymi Piekło została nazwana przez odkrywców Raj. W październiku 1964 uczniowie wraz z nauczycielką i R. Gradzińskim przeprowadzili ponowną eksplorację jaskini i wtedy przeprowadzono pierwszą dokumentację fotograficzną oraz plan jaskini. Po zwiedzeniu jaskini w styczniu 1965 r. przez członków zarządu Sekcji Speleologicznej powiadomiono o niej Państwową Radę Ochrony Przyrody i Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. W numerze 3 "Przeglądu Geologicznego" ukazał się artykuł Mirosławy Boczarowej pt. "Odkrycie nowej jaskini w Górach świętokrzyskich". Po ukazaniu się w kieleckiej prasie informacji o dokładnej lokalizacji jaskini doszło do niekontrolowanego zwiedzania i dalszych zniszczeń. Wówczas Oddział świętokrzyski Instytutu Geologicznego zarządził zamknięcie szczeliny wejściowej kratą. W 1966 roku podjęto decyzję o udostępnieniu jaskini dla zorganizowanego ruchu turystycznego. Przeprowadzono wiele prac górniczych, aby zabezpieczyć i udostępnić jaskinię dla zwiedzających. W miejscu dawnego wejścia wybudowana została sztolnia prowadząca do jaskini i zabezpieczająca mikroklimat wewnątrz jaskini. Wykonano chodniki i szyb wentylacyjny. W 5 października 1968 uznano jaskinię za rezerwat przyrody.

W latach 1967-1972 w trakcie trwania prac górniczych,budowlanych i instalacyjnych prowadzących do przygotowania obiektu dla zwiedzających przeprowadzano także badania naukowe archeologiczne, paleontologiczne i geologiczne (m.in. szaty naciekowej). Od 1972 roku jaskinia udostępniona jest do zwiedzania pod opieką przewodnika, w grupach maksymalnie 15 osobowych. Zainstalowane jest oświetlenie elektryczne. Długość trasy wycieczkowej to 180 m i zwiedzanie trwa około 45 minut.Prosimy o wcześniejsze rezerwacje biletów, ponieważ ich ilość jest ograniczona ze względu na ochronę mikroklimatu jaskini.

Obok jaskini prowadzi szlak turystyczny czerwony z Chęcin do Kielc.

Jaskinia Raj czynna:
Dni otwarcia wtorek - niedziela (w poniedziałki nieczynne)
Godziny otwarcia 10:00 - 17:00

BILETY: ulgowe normalne
Jaskinia Raj 17 zł 17 zł

Pierwsze Centrum Neandertalczyka
15 zł / 9 zł * 12 zł / 12 zł *

* Ceny Promocyjne dla zwiedzających Jaskinię Raj - "Jaskiniowcy mają taniej!"

Dzieci do lat 3 GRATIS
Opiekun grupy - wstęp GRATIS

Ceny biletów do Jaskini Raj obowiązują od 9.04 do 21.10.
W pozostałym okresie bilety w cenie 12zł/os.

REZERWACJA
Telefoniczna: +48 41 346 55 18 (pon. - pt. 9:00 - 17:00)
E-mailowa: jaskiniaraj@lysogory.com.pl