Pacanów to wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Pacanów, na południowo-wschodnim skraju Garbu Pińczowskiego.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Pacanów, stanowi ośrodek usługowy dla rolnictwa.

Sławę zawdzięcza Przygodom Koziołka Matołka Kornela Makuszyńskiego. Od 2003 roku odbywa się tu ogólnopolski "Festiwal Kultury Dziecięcej".

Pacanów (prawa miejskie od 1265 do 1869) leży na skrzyżowaniu dróg łączących Kielce z Tarnowem oraz dawnego szlaku książęcego - królewskiego łączącego Kraków z Sandomierzem. Jan Długosz podaje, że założycielem Pacanowa był Seminarius. Na jego prośbę ówczesny biskup krakowski Maur w latach 1109-1118 poświęcił świątynię w Pacanowie i uposażył ją dziesięcinami. Erygował w Pacanowie - pierwszą "wiejską" parafię, nie związaną z podlegającą księciu kasztelanią.

Zabytki

Kościół św. Marcina z Tours, wybudowany w II poł. XIII wieku, po zniszczeniu przebudowany (II poł. XVII wieku, rozbudowany w 1768; odbudowany po pożarze w 1906 r.) z renesansową kaplicą (1633). Od 1615 miejsce kultu Pana Jezusa Konającego. W zrębie dzisiejszego kościoła zachowane są fragmenty murów kościoła wczesnogotyckiego. Od strony południowej znajduje się późnorenesansowa kaplica Pana Jezusa z barokowym ołtarzem. Kościół jest Sanktuarium Jezusa Konającego. 14 listopada 2008 r. papież Benedykt XVI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. To czwarta bazylika mniejsza w diecezji kieleckiej - po kieleckiej katedrze oraz świątyniach w Miechowie i Wiślicy. Decyzję tę ogłosił 14 września 2009 r. prymas Polski kard. Józef Glemp podczas Mszy św. w odpust Podwyższenia Krzyża świętego. Kustoszem sanktuarium i zarazem proboszczem parafii Pacanów jest ks. prałat Leszek Ignacy Domagała.

Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka to dziecięce centrum kultury znajdujące się w Pacanowie, oficjalnie otwarte 24 lutego 2010 roku. Instytucja prowadzi działalność kulturalną skierowaną do dzieci, rodziców i osób pracujących z dziećmi.

Charakterystyczne dla kompleksu są elementy przypominające wielkie baby z piasku. Mieści się w nich: Muzeum Postaci Bajkowych, Biblioteka Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej wraz z czytelnią, sala kinowa i teatralna, księgarnia, sklep z pamiątkami i kawiarnia. W bezpośrednim otoczeniu budynku znajduje się ogród edukacyjny oraz amfiteatr.

W 2014 roku pacanowskie centrum bajki odwiedziło 175,6 tys. osób wobec 156 314 w 2013 roku.